Burgerberaden: een oppepper voor de democratie

Recentelijk kregen wij als gemeenteraad van Baarle-Nassau het verzoek van Stichting Drugsbeleid om onze steun uit te spreken voor een burgerberaad op nationaal niveau. Fractie Ulicoten was het er snel over eens dat zo’n burgerberaad een wezenlijke bijdrage kan leveren aan het maatschappelijk debat. Op ons initiatief werd op 14 december een motie aangenomen. We berichtten hier al eerder over. Een burgerberaad is wat ons betreft een concrete vorm van burgerparticipatie die de democratie meer pit en vaart kan geven. Met dit artikel willen we u wat meer vertellen over zo’n burgerberaad, wat het is en wat het kan betekenen voor maatschappelijke vraagstukken.

De democratie in het oude Athene was voornamelijk deliberatief van aard. Dat betekent dat de volksvertegenwoordiging voor een groot deel werd gekozen middels loting. Collectieve beraadslaging staat hierbij centraal en deelnemers (door het lot gekozen) formuleren aan de hand van informatie en argumentatie concrete, rationele oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Een burgerberaad is een manier om politieke besluitvorming te ‘crowdsourcen’, oftewel vanuit de samenleving te laten komen. Het verschil is dat besluitvorming op deze manier meer legitiem is, want deze is representatiever door willekeurige loting van de leden van het burgerberaad.

Met de teloorgang van de Atheense democratie raakte de praktijk van volksvertegenwoordiging door loting in onbruik en daarna in vergetelheid, maar de laatste decennia zien we deze werkwijze weer steeds vaker terugkomen. De succesverhalen spreken voor zich. In IJsland kwam er door een burgerberaad een voorstel voor een nieuwe grondwet tot stand en in het strikt katholieke Ierland volgde na burgerberaad consensus over abortus. Een onderwerp dat eerder decennialang tot politiek getouwtrek leidde. Recenter en dichter bij huis adviseerde een burgerberaad de energieregio over de invulling van de energietransitie in de regio West-Brabant. Daar berichtten we eerder al over.

Bronnen:

Dufour, R. (2022). Burgerberaad over het drugsbeleid.

Klaverdijk, H. (2018). In Ierland wordt de democratie opnieuw uitgevonden. Met dank aan 99 studenten, truckers en andere gewone burgers. De Correspondent.

Reybrouck, D. v. (2013). Tegen Verkiezingen.